Jak nauczyć dziecko czytać. Część 2. Etapy nauki czytania
W pierwszym artykule była mowa o tym, że przed rozpoczęciem nauki czytania ważne jest, aby dziecko opanowało umiejętność podziału wyrazów na sylaby i głoski.
W tym artykule zajmiemy się etapami nauki czytania.
Najpierw uczymy się samogłosek (podpowiem niżej kilka zabaw): a, e, i, o, u, y (bez ę i ą)
Potem odczytujemy proste dźwięki: Au! Aua!
Potem poznajemy spółgłoskę, proponuję l, L Dlaczego? Z łatwością ją wydłużymy i z łatwością zbudujemy z niej wyrazy.
Ćwiczymy odczytywanie sylab i wiążemy ze znaczeniem la la la – tak śpiewamy piosenkę. Lu li, lu li – tak śpiewamy kołysankę.
Odczytujemy sylaby z każdą z samogłosek: la, le, li, lo, lu, ly; al, el, il, ol, ul, yl.
Odczytujemy prościutkie wyrazy: lala, Ala, lula, Lila.
Odczytujemy proste zdania: Ile lal? (jest na obrazku, siedzi na stole?), Ala i lala. Ala i Ola. Ule Ali.
Uczymy się kolejnej spółgłoski: T, t. Dlaczego? Bo daje nam wiele możliwości. Dzięki niej będziemy budowali lepsze, bardziej gramatyczne zdania, nowe wyrazy.
Porównujemy L, l i T, t. Odczytujemy sylaby z t (ta, te, ti, to, tu, ty; at, et, it, ot, ut, yt). Wyrazy z poznanymi literami (tata, lato, Tola, luty, lot, lata, tuli), zdania (Ile to lat? Ile to uli? Ile to lal? Ala i tata. Ala tuli lale – liczba mnoga. To Ola i Ala.)
Tworzymy sylaby z samogłosek i spółgłosek: la, ta; lo, to; le, te – itd.
Poznajemy w ten sam sposób kolejne spółgłoski, pamiętając aby łączyć je w sylaby z każdą samogłoską, odwracać sylaby, tworzyć nowe wyrazy z poznanych liter, tworzyć proste zdania, pytania i stopniowe króciutkie, kilkuzdaniowe opisy.
To może Cię zastanowić:
Jaka kolejność liter? Oto ta, która jest pomocna by jak najszybciej tworzyć znaczenia (sensowne wyrazy), zdania i nie podawać podobnych liter przy sobie, takich jak p, b, g, d.
Jak często wprowadzać nową literę? Jedna litera tygodniowo to wystarczające tempo.
Prezentując wyrazy warto zapisywać co drugą sylabę kolorem – to pomaga dziecku w czytaniu.
Czy uczyć równocześnie cyfr? Nie bój się ich. Dzieci wyjątkowo sprawnie radzą sobie z nauką cyfr.
Czy uczyć liter w kolejności alfabetycznej? Nie, nie ma po co, to w żaden sposób nie usprawnia czytania. Przyjdzie na to czas.
Kiedy zacząć naukę czytania? Wszystkie zabawy, szczególnie słuchowe, można wprowadzać już u najmłodszych przedszkolaczków. Wiele ćwiczeń, szczególnie związanych z głoskowaniem, wymaga dojrzałości określonych struktur poznawczych i często (choć nie zawsze) przed piątym rokiem życia dziecko nie osiąga jeszcze gotowości do tego, by iść dalej.
Jak się bawić?
Wesoło, przede wszystkim. Nie widzę powodu, by czynić z czegoś tak pięknego jak czytanie (i w przyszłości pisanie) przymus. To, że czytamy, to ewolucyjny przywilej. Doceńmy to.
Samochody – oklej samochody papierową taśmą i zapis na nich sylaby, których się uczycie: np. la, lo, le, li, lu, ly. Narysuj na papierze parking i oznacz miejsca parkingowe tymi samymi sylabami. Poproś dziecko, by odstawiło auta na odpowiednie miejsca parkingowe.
Kubki – opisz papierowe kubki sylabami, których się uczycie. Przygotuje żetony lub drewniane patyki z sylabami i poproś dziecko, aby sortowało je do odpowiedniego kubka.
Klocki – zapisz na klockach sylaby i poproś dziecko, aby tworzyło z nich wyrazy łącząc ze sobą klocki (np. wafle)
Zdjęcia – podpisz zdjęcia członków rodziny z podziałem na sylaby i poproś by dziecko ułożyło części w odpowiedniej kolejności. Podpisy są z tyłu zdjęć, więc pamiętaj by zapisać sylaby w odpowiedniej kolejności.
Możecie rzucać piłką do celu oznaczonego sylabą (np. wiaderko z sylabą), malować sylaby farbami, wyklejać sznurkiem,
Jakie typy ćwiczeń są przydatne?
- odczytywanie sylab na głos (głośno, cicho, szeptem, powoli, szybko, wesoło, smutno, jak robot, jak myszka);
- łączenie identycznych sylab w pary;
- tworzenie par małej i wielkiej sylaby, np. la i LA, to i TO;
- wyszukiwanie niepasującej sylaby z szeregu: la, la, ta, la;
- wyszukiwanie liter w wyrazach, np. szukam l w wyrazach: lala, Ala, Olek, ile, Ilona, Aldonka;
- wyróżnianie liter w wyrazach pisanych różną czcionką;
-porównywanie zapisu błędnego i poprawnego;
- rozróżnianie liter: p, b, d, g; l (L), I (i).
Jakich ćwiczeń nie robić?
By wiedzieć, jak nauczyć dziecko czytać, unikaj błędów.
NIE dla pisania wyrazów w odbiciu lustrzanym to nie jest dobre ćwiczenie na tym etapie. Dziecko dopiero zapamiętuje obraz litery.
NIE dla zmuszania do czytania wyrazów, gdy dziecko wciąż myli składowe litery to nie jest dobry pomysł.
NIE dla czytania słów bez znaczenia. Lupsem upsem hupsem to zabawne wyrazy gdy pojawi się raz, nie wyrządzi szkody – rozbawi. Ale w nauce czytania ważne jest, by to co czytamy, wiązać ze znaczeniem.
NIE dla nudy. Nie rób 5 ćwiczeń tego samego typu pod rząd. Nie zrób z elementarza księgi tortur. Wykorzystuj różne zabawki, materiały, kolory – rysuj, skorzystaj z zabawek, maluj, korzystaj z naczyń, narzędzi, klocków. Klej. Wycinaj. Stwórz rebus. Labirynt. Ułóż sylabowe puzzle. Rzucaj piłką do kosza. Szukaj w pokoju karteczek z sylabami i odczytuj je. Nie daj dziecku się nudzić!
Źródło informacji: panimonia.pl